Οι Διατροφικές Διαταραχές προσελκύουν όλο και μεγαλύτερο επιστημονικό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, παρά το γεγονός ότι είχαν αρχίσει να εμφανίζονται ήδη από τον 17ο αιώνα.
Τι είναι οι Διατροφικές Διαταραχές
Με τον όρο Διατροφικές Διαταραχές (eating disorders) αναφερόμαστε σε σοβαρές ψυχιατρικές καταστάσεις.
Χαρακτηρίζονται από υπερβολική δυσαρέσκεια για την εμφάνιση και το βάρος του σώματος καθώς και για την υιοθέτηση για μεγάλο χρονικό διάστημα αυστηρών προτύπων διατροφής, υπεργυμναστικής και εκκαθαριστικών μεθόδων.
Αυτές οι μη λειτουργικές συμπεριφορές οδηγούν σε σοβαρή βλάβη της ψυχικής και σωματικής υγείας, μείωση της ποιότητας ζωής και αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας.
Σύμφωνα με μελέτες, οι Διατροφικές Διαταραχές προκαλούνται από ένα περίπλοκο μηχανισμό μεταξύ των γενετικών, οικογενειακών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Άλλη πρόσφατη έρευνα, έδειξε ότι επηρεάζουν περισσότερο τις έφηβες γυναίκες. Γενικά, οι Ευρωπαίες γυναίκες εμφανίζουν συχνότερα κάποια διατροφική διαταραχή λόγω της συσχέτισης του αδύνατου σώματος και της ελκυστικότητας.
Ποιές είναι οι Διατροφικές Διαταραχές
Η Αμερικανική Ψυχιατρική Ομοσπονδία στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM) αναγνωρίζει τις εξής διατροφικές διαταραχές την νευρογενής ανορεξία, τη νευρογενή βουλιμία και την αδηφαγική διαταραχή.
Νευρική Ανορεξία
Η Νευρική Ανορεξία είναι μια επικίνδυνη για την ζωή διατροφική διαταραχή.
Χαρακτηρίζεται από ακραία χαμηλό βάρος σώματος, σε αναλογία με το ύψος και το φύλο λόγω υπερβολικού περιορισμού τροφής.
Σύμφωνα με μελέτες, ο επιπολασμός της ανορεξίας στις γυναίκες κυμαίνεται μεταξύ 0,5%-3,7% του πληθυσμού. Το 20% αυτών θα πεθάνουν πρόωρα από επιπλοκές της πάθησης όπως αυτοκτονία ή καρδιολογικά προβλήματα. Στο αρσενικό φύλο, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα.
Τα άτομα με ανορεξία μπορεί να μην τρώνε καθόλου, να περιορίζουν την πρόσληψη ενέργειας σε λίγες μόνο θερμίδες την ημέρα ή να αποκλείουν από την διατροφή τους όλες σχεδόν τις ομάδες τροφίμων με μία ή δύο εξαιρέσεις. Παρουσιάζουν επίσης έντονο φόβο στη σκέψη και μόνο πρόσληψης βάρους. Ακόμα και όταν είναι επικίνδυνα λιποβαρείς, βλέπουν συνήθως τον εαυτό τους ως υπέρβαρο.
Η Αμερικανική Ψυχιατριακή Εταιρεία αναγνωρίζει ακόμα ως χαρακτηριστικό της νευρογενούς ανορεξίας τον διαταραγμένο τρόπο σκέψης για την εικόνα και το σχήμα του σώματος και την άρνηση αποδοχής της σοβαρότητας της κατάστασης.
Υπεργυμναστική και εκκαθαριστικές μέθοδοι
Τα άτομα με νευρική ανορεξία πολύ συχνά ασκούνται υπερβολικά. Χρησιμοποιούνε ακόμα και καθαρκτικά για απώλεια κιλών ή αποβάλλουν την τροφή διαμέσου του αυτοπροκαλούμενου εμετού.
Επίσης η αμηνόρροια, δηλαδή η απουσία έμμηνου ρύσεως για τουλάχιστον 3 συνεχόμενους μήνες, εμφανίζεται στις πάσχουσες λόγω της μη επαρκούς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για την διατήρηση των φυσιολογικών λειτουργιών του σώματος.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι πρόκειται για μια μυστικής φύσης ασθένεια. Ένα άτομο μπορεί να πάσχει για χρόνια από νευρική ανορεξία χωρίς να το γνωρίζει κανένας από το περιβάλλον του.
Νευρική ανορεξία και άντρες
Τα χαρακτηριστικά της ανορεξίας είναι διαφορετικά στους άντρες.
Συγκεκριμένα, οι άνδρες εστιάζουν στο λεπτό και μυώδες σώμα, ενδιαφέρονται λιγότερο για το πραγματικό βάρος σώματος και περισσότερο για το ποσοστό μυϊκής μάζας συγκριτικά με τις γυναίκες.
Επιπτώσεις στην υγεία
Η νευρική ανορεξία ανεξάρτητα το φύλο και την ηλικία του πάσχοντα είναι δυνητικά επικίνδυνη αν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
Τα άτομα που πάσχουν από την συγκεκριμένη πάθηση εμφανίζουν:
- οστεοπενία ή οστεοπόρωση
- δυσκοιλιότητα
- αναιμία
- αφυδάτωση
- αδύναμα νύχια και μαλλιά
- κατάθλιψη και λήθαργο
Σε προχωρημένο στάδιο, το σώμα εξαντλεί τα αποθέματα του σε θρεπτικά συστατικά και ενέργεια και αρχίζει να χρησιμοποιεί το αποθηκευμένο λίπος και μυϊκό ιστό για να συντηρήσει τον εγκέφαλο και μόνο τις λειτουργίες που είναι απαραίτητες για την ζωή.
Οι ανισορροπίες αυτές που προκαλούνται στο σώμα μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιακή ανεπάρκεια ή και θάνατο.
Νευρογενής βουλιμία
Η νευρογενής βουλιμία είναι σοβαρή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας και ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά για την αποτροπή αύξησης βάρους όπως υπερβολική άσκηση, αυτοπροκαλούμενους εμετούς, νηστεία και διουρητικά ή άλλα παρόμοια φάρμακα.
Τα βουλιμικά άτομα συνήθως καταναλώνουν μια μεγάλη ποσότητα φαγητού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να μπορούν να σταματήσουν τον εαυτό τους (απώλεια ελέγχου). Τα υπερφαγικά επεισόδια συχνά τελειώνουν όταν διακόπτονται από άλλο άτομο ή πονάει το στομάχι τους.
Η νευρογενής υπερφαγία όπως και η ανορεξία είναι κρυφές ασθένειες. Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν ότι ένα μέλος της οικογένειας ή ένας φίλος τους ασθενεί, καθώς τα βουλιμικά άτομα δεν εκδηλώνουν φανερά αυτή την διαταραχή. Επιπλέον, ένα άτομο με νευρογενή βουλιμία εφαρμόζει τεχνικές κάθαρσης μετά από τα περισσότερα επεισόδια, αλλά όχι απαραίτητα σε κάθε περίσταση. Γι’αυτό, το σωματικό βάρος των βουλιμικών μπορεί να είναι αυξημένο.
Η καταστροφική συμπεριφορά της νευρογενούς βουλιμίας μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικά προβλήματα, οδοντικά προβλήματα, αφυδάτωση και απώλεια καλίου-νατρίου από το σώμα λόγω των συχνών εμετών.
Οι διαταραχές αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε θανατηφόρες επιπλοκές.
Αδηφαγική διαταραχή
Η αδηφαγία χαρακτηρίζεται από κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφής, η οποία είναι σαφώς μεγαλύτερη από ότι θα μπορούσε υπό φυσιολογικές συνθήκες να καταναλώσει το άτομο.
Ο ασθενής τρώει σε σύντομο χρονικό διάστημα μεγάλες ποσότητες τροφής χωρίς αντισταθμιστικές συμπεριφορές. Αρκετά συχνά τα άτομα τρώνε μόνα τους για να μην νιώθουν αμήχανα ως προς την ποσότητα φαγητού μπροστά στους άλλους.
Επίσης, επειδή συνήθως τα άτομα δεν ακολουθούν καθαρτικές συμπεριφορές, οι άνθρωποι αυτοί τείνουν να παίρνουν πολύ βάρος. Αυτή η έλλειψη αντισταθμιστικών συμπεριφορών διακρίνει την επεισοδιακή υπερφαγία από την νευρογενή βουλιμία.
Ο επιπολασμός της συγκεκριμένης διαταραχής ανέρχεται στο 2%-5% των ενήλικων γυναικών και 8% του παχύσαρκου πληθυσμού. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες διαταραχές, η υπερφαγία εμφανίζεται συχνότερα στους άντρες.
Η αυξημένη κατανάλωση φαγητού είναι χρόνια και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, όπως:
- σοβαρή παχυσαρκία
- διαβήτη
- υπέρταση
- καρδιαγγειακές παθήσεις
Άλλες Διατροφικές Διαταραχές
Η ψυχογενής ανορεξία και βουλιμία αποτελούν το καταληκτικό στάδιο μιας συνέχειας πιο ήπιων διαταραχών της διαιτητικής συμπεριφοράς.
Η νευρική ορθορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται, από την εμμονή των ατόμων να καταναλώνουν υγιεινές τροφές.
Μια ακόμα πιο ήπια διαταραχή είναι η νυχτερινή υπερφαγία, η οποία παρατηρείται πιο συχνά σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα όπου οι περισσότερες θερμίδες της ημέρας καταναλώνονται τις βραδινές ώρες. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή εμφανίζουν επίσης συναισθηματικές διαταραχές και διαταραχές ύπνου.
Τέλος, είναι και η διαταραχή λήψης τροφής μη προσδιοριζόμενης αλλιώς (DSM-IV) κατά την οποία το άτομο ναι μεν έχει χαρακτηριστικά ψυχογενούς ανορεξίας και βουλιμίας αλλά έχει φυσιολογικό βάρος, έμμηνο ρύση και οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές εμφανίζονται σπάνια.
Όμως, κατ’ επανάληψη μασάει και αποπτύει την τροφή χωρίς κατάποση.
Πώς θεραπεύονται οι Διατροφικές Διαταραχές
Όπως τεκμαίρεται από τα παραπάνω, οι Διατροφικές Διαταραχές απαιτούν ειδικά εκπαιδευμένους επιστήμονες για την αντιμετώπιση τους.
Αν αφεθούν χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές. Με την κατάλληλη και εντατική θεραπεία όμως, υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ανάρρωσης. Συγκεκριμένα, ένας ειδικά εκπαιδευμένος Διαιτολόγος σε συνεργασία με έναν Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπευτή, μπορούν να επέμβουν και να θέσουν τις βάσεις για τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης.
Διατροφική υποστήριξη για Διατροφικές Διαταραχές
Αναζητάτε βοήθεια στην αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών για εσάς ή για κάποιο συγγενικό σας πρόσωπο;
Είμαι πιστοποιημένη Master Practitioner στην αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών και διαθέτω τις γνώσεις και την εμπειρία να σας υποστηρίξω. Επικοινωνήστε μαζί μου επιλέγοντας όποιον από τους ακόλουθους τρόπους επιθυμείτε για να προγραμματίσετε τα πρώτα βήματα της θεραπείας:
- τηλεφωνικά στο +302741051932
- συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μας
- στείλτε email στο barbara_aggelopoulou@hotmail.com
